6. น วตฺตพฺพํ สงฺโฆ ทกฺขิณํ ปฏิคฺคณฺหาตีติกถาวณฺณนา

[791-792] อิทานิ น วตฺตพฺพํ สงฺโฆ ทกฺขิณํ ปฏิคฺคณฺหาตีติกถา นาม โหติฯ ตตฺถ ‘‘ปรมตฺถโต มคฺคผลาเนว สงฺโฆ, มคฺคผเลหิ อญฺโญ สงฺโฆ นาม นตฺถิ, มคฺคผลานิ จ น กิญฺจิ ปฏิคฺคณฺหนฺติ, ตสฺมา น วตฺตพฺพํ สงฺโฆ ทกฺขิณํ ปฏิคฺคณฺหาตี’’ติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ เอตรหิ มหาปุญฺญวาทีสงฺขาตานํ เวตุลฺลกานํ; เต สนฺธาย น วตฺตพฺพนฺติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ อถ นํ ‘‘ยทิ สงฺโฆ น ปฏิคฺคณฺเหยฺย, น นํ สตฺถา อาหุเนยฺยาติอาทีหิ โถเมยฺยา’’ติ โจเทตุํ นนุ สงฺโฆ อาหุเนยฺโยติอาทิมาหฯ สงฺฆสฺส ทานํ เทนฺตีติ ‘‘เย เต สงฺฆสฺส เทนฺติ, เต ปฏิคฺคาหเกสุ อสติ กสฺส ทเทยฺยุ’’นฺติ โจทนตฺถํ วุตฺตํฯ อาหุติํ ชาตเวโท วาติ สุตฺตํ ปรสมยโต อาคตํฯ ตตฺถ มหาเมฆนฺติ เมฆวุฏฺฐิํ สนฺธาย วุตฺตํฯ วุฏฺฐิญฺหิ เมทนี ปฏิคฺคณฺหาติ, น เมฆเมวฯ มคฺโค ปฏิคฺคณฺหาตีติ ‘‘มคฺคผลานิ สงฺโฆ’’ติ ลทฺธิยา วทติ, น จ มคฺคผลาเนว สงฺโฆฯ มคฺคผลปาตุภาวปริสุทฺเธ ปน ขนฺเธ อุปาทาย ปญฺญตฺตา อฏฺฐ ปุคฺคลา สงฺโฆ, ตสฺมา อสาธกเมตนฺติฯ

น วตฺตพฺพํ สงฺโฆ ทกฺขิณํ ปฏิคฺคณฺหาตีติกถาวณฺณนาฯ

7. น วตฺตพฺพํ สงฺโฆ ทกฺขิณํ วิโสเธตีติกถาวณฺณนา

[793-794] อิทานิ น วตฺตพฺพํ สงฺโฆ ทกฺขิณํ วิโสเธตีติกถา นาม โหติฯ ตตฺถ ‘‘มคฺคผลาเนว สงฺโฆ นาม, น จ ตานิ ทกฺขิณํ วิโสเธตุํ สกฺโกนฺติ, ตสฺมา น วตฺตพฺพํ สงฺโฆ ทกฺขิณํ วิโสเธตี’’ติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ เตสญฺเญว; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ อาหุเนยฺโยติอาทิ ‘‘ยทิ สงฺโฆ ทกฺขิณํ วิโสเธตุํ น สกฺกุเณยฺย, น นํ สตฺถา เอวํ โถเมยฺยา’’ติ ทสฺสนตฺถํ วุตฺตํฯ วิโสเธตีติ มหปฺผลํ กโรติฯ สงฺฆสฺมิญฺหิ อปฺปํ ทินฺนํ พหุ โหติ, พหุ ทินฺนํ พหุตรํฯ ทกฺขิเณยฺยาติ ทกฺขิณารหา ทกฺขิณาย อนุจฺฉวิกา, ทกฺขิณํ วิโสเธตุํ สมตฺถาติ อตฺโถฯ ทกฺขิณํ อาราเธนฺตีติ สมฺปาเทนฺติ, อปฺปมตฺติกายปิ ทกฺขิณาย มหนฺตํ ผลํ ปาปุณนฺตีติ อตฺโถฯ เสสํ เหฏฺฐา วุตฺตนยเมวาติฯ

น วตฺตพฺพํ สงฺโฆ ทกฺขิณํ วิโสเธตีติกถาวณฺณนาฯ